Wprowadzenie: Czy Bóg może znać przyszłość?

Cechą charakterystyczną tradycyjnego judeochrześcijańskiego Boga jest Jego zdolność poznania przyszłości. Dla wielu koncepcja ta jest trudna do zrozumienia. Jak wszechwiedzący Bóg może postrzegać wydarzenia, które jeszcze nie miały miejsca? Czy Bóg jest w stanie poznać każdy szczegół przyszłości, czy też jest to po prostu iluzja stworzona przez ludzką percepcję? W tym artykule badamy różne modele i filozoficzne wyjaśnienia tego, w jaki sposób wszechwiedza Boga pozwala Mu poznać przyszłe wydarzenia.

Natura czasu i wiedza Boga

Jedno z powszechnych wyjaśnień Bożej uprzedniej wiedzy opiera się na szczególnym poglądzie na czas znanym jako teoria „wszechświata blokowego”. Zgodnie z tym poglądem wydarzenia przeszłe, teraźniejsze i przyszłe są równie realne. Upływ czasu, który człowiek odczuwa jako liniowy, jest jedynie iluzją ludzkiej świadomości. W tym modelu czas istnieje jako czterowymiarowy blok, w którym każde wydarzenie – przeszłe, teraźniejsze i przyszłe – jest stałe i równie dostępne.
Z tej perspektywy Bóg istnieje poza czasem i widzi całą linię czasu na raz, niczym rozłożona przed Nim taśma filmowa. Przyszłość jest zatem tak samo dostępna Bogu, jak przeszłość. Wszechwiedza Boga w tym kontekście staje się naturalnym przedłużeniem Jego zdolności do przekraczania czasu.

Bóg w czasie: pogląd perceptualistyczny

Ale co, jeśli Bóg istnieje w czasie, jak wielu ludzi wierzy? Jak zatem mógłby On postrzegać przyszłość, skoro czas jest dynamiczny i rozwija się chwila po chwili? Intuicyjnym sposobem wyjaśnienia tego jest tak zwany percepcyjny model boskiej wiedzy.
Z tego punktu widzenia ludzie wyobrażają sobie Boga jako potrafiącego „patrzeć w przyszłość” i widzieć przyszłe wydarzenia tak, jakby postrzegał je poprzez przewidywanie. Tak jak człowiek obserwuje obecną rzeczywistość, tak Bóg będzie obserwował przyszłe wydarzenia w podobny sposób. Model ten napotyka jednak trudności. Jeśli przyszłość jeszcze się nie wydarzyła, co dokładnie Bóg może dostrzec? Jeśli nic jeszcze nie istnieje, nie ma nic do zobaczenia. To ograniczenie obnaża wadę modelu percepcyjnego, w którym wiedza o przyszłych wydarzeniach wymaga obserwacji istniejącej rzeczywistości.

Wyjście poza percepcję: model konceptualistyczny

Aby przezwyciężyć wyzwania stojące przed modelem perceptualistycznym, bardziej wyrafinowane podejście, znane jako model konceptualistyczny, oferuje jaśniejsze wyjaśnienie. Zamiast postrzegać wiedzę Boga jako analogiczną do ludzkiej percepcji, model konceptualistyczny porównuje Boże zrozumienie do posiadania wrodzonych idei.
Z tego punktu widzenia Bóg nie uczy się przyszłości ani nie postrzega jej poprzez przewidywanie. Posiada raczej wrodzoną, wieczną wiedzę o wszystkich prawdach. Pomyśl o tym jak o teorii idei wrodzonych Platona, w której pewne prawdy są już znane i czekają, aż zostaną wprowadzone do świadomości. Chociaż ta analogia może nie odnosić się do istot ludzkich, dobrze pasuje do natury Boga. Bóg zna wszystkie prawdziwe twierdzenia, także te dotyczące przyszłości, dzięki swojej wszechwiedzy.
W tym modelu Bóg nie musi patrzeć w przyszłość, aby zobaczyć, co się stanie. On po prostu zna wartość prawdziwości wszystkich przyszłych stwierdzeń, ponieważ zna wszystkie możliwe prawdy. Na przykład stwierdzenie: „Jutro zjesz pizzę” jest albo prawdziwe, albo fałszywe, a Bóg zna jego wartość prawdziwą, ponieważ z natury zna prawdę o wszystkich zdaniach.

Wyzwania filozoficzne: percepcja a wiedza

Krytycy mogą argumentować, że przyszłość nie jest realna i dlatego nie można jej poznać. Twierdzą, że skoro przyszłe wydarzenia jeszcze nie istnieją, Bóg nie może o nich wiedzieć. Argument ten opiera się jednak na percepcyjnym modelu wiedzy, który antropomorfizuje Boga, wyobrażając sobie Jego wiedzę jako podobną do ludzkiej percepcji. Zakłada, że ​​podobnie jak ludzie, Bóg musi obserwować wydarzenia, aby je poznać.
Jednakże boska wszechwiedza nie wymaga, aby Bóg polegał na percepcji zmysłowej, tak jak robią to ludzie. Zamiast tego Bóg zna wszystkie prawdy po prostu dzięki swojej naturze jako nieskończonej, wszechwiedzącej istoty. Jego wiedza nie zależy od tego, czy dane zdarzenie miało miejsce fizycznie, ale od wartości prawdziwości twierdzeń, które istnieją obecnie. Zatem nawet jeśli przyszłość nie jest „rzeczywista” w taki sam sposób, w jaki jest teraźniejszość, Bóg nadal może ją poznać poprzez swoje wrodzone zrozumienie wszystkich prawd.

Rola przyszłych propozycji

Istotnym elementem modelu konceptualistycznego jest rola zdań. W logice zdania to stwierdzenia, które mogą być prawdziwe lub fałszywe. Na przykład zdanie „Słońce wzejdzie jutro” jest stwierdzeniem w czasie przyszłym, które ma określoną wartość logiczną. Będzie to albo prawda, albo fałsz, nawet jeśli zdarzenie jeszcze nie nastąpiło.
Bóg, będąc wszechwiedzący, zna wartość prawdziwą wszystkich twierdzeń, także tych przyszłych. Oznacza to, że Bóg wie, czy prawdą czy fałszem jest to, że jutro zjesz pizzę lub że jutro wzejdzie słońce, ponieważ już teraz zna wartość prawdziwą tych stwierdzeń. Nie musi czekać, aż wydarzenia się wydarzą, ponieważ Jego wiedza wykracza poza doczesne ograniczenia, których doświadczamy.

Czas: dynamiczny czy statyczny

Ten model wiedzy Boga dotyka także natury samego czasu. Pytanie, czy czas jest statyczny (blok, w którym wszystkie wydarzenia istnieją jednakowo), czy dynamiczny (ciągle się rozwija), ma wpływ na to, jak rozumiemy wszechwiedzę Boga. Jeśli czas jest statyczny, jak sugeruje model wszechświata blokowego, wówczas Bóg może postrzegać wszystkie wydarzenia – przeszłe, teraźniejsze i przyszłe – na raz. Jego wiedza byłaby po prostu obserwacją wszystkich zdarzeń, które istnieją jednocześnie w bloku czasu.
Z drugiej strony, jeśli czas jest dynamiczny, a przyszłość jeszcze nie istnieje, Bóg musi znać przyszłe wydarzenia w inny sposób. Model konceptualistyczny pozwala na to, sugerując, że Bóg zna przyszłe twierdzenia bez konieczności postrzegania rzeczywistych wydarzeń, unikając w ten sposób problemów nieodłącznie związanych z percepcyjnym modelem czasu.

Wniosek: inspirowany wspólnym porozumieniem

Badając różne modele boskiej wiedzy, odkryłem perspektywy, które pogłębiły moje własne zrozumienie wszechwiedzy Boga. Chociaż być może nigdy w pełni nie zrozumiemy, jak wszechwiedzący Bóg postrzega czas i przyszłość, te modele filozoficzne oferują cenne spostrzeżenia. Pomagają wypełnić lukę pomiędzy ludzką percepcją a boskim zrozumieniem. Aby uzyskać bardziej szczegółowe omówienie tych idei, polecam obejrzeć ten wnikliwy film, który omawia, jak Bóg zna przyszłość. Znajdziesz go tutaj.